Berkin’in Gözünden Rüzgar
Oldukça sıcak bir bayram haftasını geçirdiğimiz esnada bu yazıyı yazmaya karar verdim. Kimi günler öylesine bunaltıcı bir hava oldu ki, birazcık rüzgar esse diye dua eder hale geldik. Aslında bu durumda da çok büyük bir ikilem yaşıyoruz. Biraz ferahlamak için rüzgar istiyoruz fakat rüzgar olunca da orman yangını ihtimali çok fazla oluyor.
Eski çağlarda da, günümüz teknolojisinde de rüzgarın faydaları çok fazla. İlk başlarda ulaşım için Rüzgarın gücü ile giden Yelkenli gemiler, buğday öğütmek için yine rüzgar ile çalışan Yeldeğirmenleri artık yerini 21. Yüzyılda rüzgar türbinleri ile enerji üretimine bırakmış durumda.
Gündoğusu, Keşişleme, Kıble, Lodos, Günbatısı, Karayel, Yıldız ve Poyraz farklı yönlerden gelen rüzgarların isimleri olarak belirlenmiş. Özellikle İstanbul’da yaşayanların en aşina olduğu Lodos rüzgarıdır. Çünkü Lodos estiği zaman deniz ulaşımı durma noktasına geldiği için İstanbul’da küçük çaplı bir sıkıntı yaşanır.
Rüzgar kendi başına insan ismi olması ile birlikte, rüzgar çeşitleri de isim olarak oldukça fazla kullanılır. Poyraz ve Yıldız gibi ana rüzgar isimleri dışında Bora, Tayfun, Meltem’de ülkemizde sıkça kullanılan isimlerdendir.
Benim yeni öğrendiğim bilgilerden birisi de şu oldu. Bizim ülkemizde yaşanmasa da, Dünya üzerinde hayatı felç eden ve ölümlü neticelere varan Kasırgalar oluyor. Dorian, Irma, Katrina Kasırgaları gibi. Yapılan bir araştırmaya göre Kadın ismi veriler Kasırgaların tarihsel olarak erkek isimleri taşıyan kasırgalardan daha çok ölüme neden olduğuna işaret ediyormuş.
Farklı bir kaynakta yazılana göre ise Kasırgalara kadın ismi verilmesinin nedeni, tahmin edilmeleri ve keşfedilmelerinin zor olması olarak görülmekteymiş. Özellikle ne zaman ve ne kadar zarar vereceklerinin belli olmaması, kasırgalara kadın ismi verilmesine neden olmaktaymış.
70’lerde büyüyen kadın hareketiyle beraber feminist gruplar, fırtınalara yalnızca kadın isimleri verilmesinin yanlış olduğunu savunarak isim listesinin değiştirilmesini talep etmiş. Ardından liste eşit sayıda kadın ve erkek ismini kapsayacak şekilde genişletilmiş. Sonrasında kadın ve erkek adları kasırgalara dönüşümlü olarak verilmeye başlanmış.
Elbette rüzgar mitolojide de kendine yer bulmuştur. Yunan Mitolojisinde Aiolos Rüzgar Tanrısıdır. Poseidon’un oğlu olan Aiolos; Notos, Boreas, Euros ve Zephyros adında dört rüzgârı bir tulumun içinde kapalı tutar ve sadece Zeus’tan aldığı buyrukla ortaya salar.
Tabi ki farklı bir çok mitoloji de Rüzgar ilahi bir varlık olarak görülüp bir çok çok tanrılı dinde tanrı olarak bilinir.
Son bir bilgi olarak da Güneş Sistemindeki bir gezegende gözlenen en güçlü rüzgarlar Neptün ve Satürn’de oluşurmuş. Bir gün yolunuz düşerse biliniz ki, oralar çok esiyor.
Rüzgar ile ilgili son söz olarak Yelken yarışlarının fotoğraflarını çektiğimizde yarışçıların birbirine sıkça söyledikleri güzel bir söz ile bitirmek istiyorum.
“Pruvanız neta, Dümeniniz Viya, Rüzgarınız Kolayına olsun”
