YILDIZLARI FOTOĞRAFLAMAK
Geceleri gökyüzüne baktığımızda birçok yıldız görürüz. Hele ki şehir ışıklarından uzak ve zifiri karanlık bir yerde isek çıplak gözle bile görebileceğimiz yıldız sayısı 4bin kadardır. Oysaki galaksimizde yaklaşık olarak 320milyar tane yıldız vardır. Ve bunlardan dünyamıza en yakın olan yıldız ise 150 milyon Km uzaklıktaki Güneştir. Işığı bize sadece 8 dakikada ulaşmaktadır. Ama Güneşten 2450 kere daha büyük olan kutup yıldızı 430 ışık yılı uzaktadır.
Ve bu yıldızlar devasa teleskoplar ile incelenip fotoğraflanıyor iken, bizlerinde kullanıyor olduğu DSLR Fotoğraf makinelerimiz ile fotoğraflamamız mümkün. Gökyüzündeki yıldızları gözümüzün gördüğü gibi hareketsiz olarak çekebildiğimiz gibi, uzun süre pozlama yaparak Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönme hareketi ve güneş etrafında dolanma hareketi yapması nedeniyle yıldızların gökyüzünde dönüyormuş gibi görünmelerini de çekebiliriz.
Yıldız fotoğrafı çekebilmenin en önemli hususu iyi bir mekan bulabilmektir. Çekim yapılacak mekan ne kadar karanlıksa, fotoğraflanabilecek yıldız sayısı da o kadar fazla olacaktır. Genellikle şehir ışıklarından uzak, ıssız ve doğa’da çekim yapmak tercih edildiği için gece gitmeden evvel mutlaka hava aydınlıkken gidilip hem güvenlik hem de kadraj için gözlem yapılmalı.
Çekim mekanını bulduktan sonra “Ay” durumuna göre bir çekim tarihi belirlenmeli. Ay’ın hiç doğmadığı, erken saatlerde battığı ya da geç saatlerde doğduğu geceleri tercih etmeliyiz. Çünkü özellikle Dolunay zamanı ay ışığı gökyüzünü fazlasıyla aydınlattığı için hem yıldızların görünmesi zorlaşacak hem de pozlama süresi oldukça düşecektir. Ayrıca mutlaka bulutsuz havalar tercih edilmelidir.
Mekanımızı belirleyip çekim gününü de seçtikten sonra sıra ekipmanlarımızı hazırlamaya geliyor. Manzara fotoğrafçılığının vazgeçilmezi olan geniş açı lensler yıldızları fotoğraflamak için de çok gerekli. Özellikle de açık diyafram’a sahip olanlar. Bunun dışında pozlama süreleri uzun olacağı için makine ve objektifin dakikalarca baskısına cevap verecek ve rüzgardan etkilenmeyecek sağlam bir üç ayağa ihtiyacımız olacak. Ve pozlamamızı başlatıp bitirmemiz için de kablo deklanşör ve ya uzaktan kumandamız olmalı.
Ek olarak çantamızın içinde mutlaka bir el feneri ya da kafa feneri bulunmalı. Yedek batarya, yedek hafıza kartı, pusula, hatta harici flaşın da yanımızda bulunmasında fayda var.
Genellikle yıldız izi pozlamalarında en çok tercih edilen kutup yıldızı etrafında diğer yıldızların dönme hareketini çekmektir. Kutup yıldızı dünyanın ekseni ile hemen hemen aynı doğrultuda olduğundan gün boyu yer değiştirmez ve hep kuzeyi gösterir. Diğer yıldızlarında gökyüzündeki yerleri sabittir. Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönme hareketi ve güneş etrafında dolanma hareketi yapması nedeniyle yıldızlar gökyüzünde dönüyormuş gibi görünür.
Dünyanın dönme ekseninin kuzeydeki, yani bulunduğumuz yarım küredeki uzantısı kutup yıldızından geçer. Bu nedenle sadece kutup yıldızının gökyüzündeki yeri sabittir. Bulunduğumuz yarım küreden, diğer yıldızların kutup yıldızı etrafında daireler çizerek döndüğünü görürüz.
Pusula yardımı ile kutup yıldızını bulduktan sonra üç ayağımızı alçak seviyede açıp, üzerine koyduğumuz makinemizin objektifini o yöne çevirip, objektifimizi manuel olarak sonsuz netlemeye almalıyız. Her türlü titreşime maruz kalmamak için de makinemizin askı kayışı ya sökük olmalı ya da sarsıntılardan etkilenmemesi için alçak seviyede açtığımız üç ayağın, ayaklarına dolamalıyız.
Ben uzun pozlama çekime başlamadan evvel hem netlik hem de kadraj kontrolü için iso değerini oldukça yükseltip 20-30 saniyelik kısa bir çekim yapıyorum. LCD ekran üzerinden görüntüyü detaylıca inceleyip uzun pozlamaya ondan sonra geçiyorum.
Yaptığımız bu kısa pozlamanın kadraj kontrolü dışında başka bir özelliği daha var. 20 saniye pozlama yaptık ve pozlama bitiminde LCD ekranda görüntüyü hemen göremiyorsak makinemizin “Noise Reduction” özelliği açıktır. Kısaca NR diye bahsedeceğim bu özellik fotoğraftaki gürültüyü azaltıp hafıza kartına o şekilde yazıyor. Dolayısı ile neredeyse çekim süresi kadar temizlik yapıldığından vakit kaybı oluyor. O yüzden yıldız pozlamalarında “High ISo Speed Noise Reduction”, “Long Exposure Noise Reduction” ve “Active D-Lightning” gibi tüm özellikleri devre dışı bırakıyoruz.
Kadrajımız düzgün ve net, makinemizin tüm özellikleri kapalı, Üçayağımız yere sağlam basıyorsa makinemizi son kez kontrol edip fenerlerimizi söndürüp çekime başlayabiliriz. Öncelikle yükselttiğimiz iso’yu tekrar düşürmeliyiz. Perde hızı ayarı “B”-Bulb modunda, diyafram ayarımızda objektifimizin elverdiği en açık F değerinde olmalı. F:2.8, F:3.5 ve F:4 yeterli olacaktır. Fotoğrafları mutlaka RAW formatında çekecek olmamıza rağmen ben yinede beyaz ayarını “Tungsten” olarak ayarlamanızı tavsiye ediyorum. AUTO beyaz ayarı gün ışığına yakın Kelvin değerleri vererek gökyüzünün turuncuya yakın bir renkte görünmesine sebep oluyor. Uzaktan kumanda çekim ayarına aldıktan sonra da tek yapmamız gereken tüm ışık kaynaklarımızı kapatıp kumandamızın düğmesine basmak.
Muhtemelen en güzeli, yıldızları kutup yıldızı etrafında döndürmek olsa da, farklı kadrajlar ile farklı görüntüler elde etmek de mümkün. Örneğin, kutup yıldızını çektiğimiz kadrajı 180 derece ters tarafa çevirirsek çok farklı bir görüntü elde ederiz. Çünkü bir güney yıldızı olmadığı için , kutup yıldızı etrafında sağa dönen yıldızlar ile sola dönen yıldızlar güney de kesişerek birbirlerine zıt izler bırakıyorlar.
Uzun süre pozlama ile yıldız izlerini görüntüledik. Peki ya gördüğümüz görüntüyü, hatta samanyolu’nu da fotoğraflamak istiyorsak? Aslında bunun içinde kullandığımız ekipman oldukça uygundur. Geniş açı ve 2.8 diyafram açıklığında lensler Samanyolunu görüntülemek için oldukça idealdir. 4 diyafram açıklığında lens kullanıyorsanız pozlamayı biraz daha uzun tutmalısınız. Uzun tutmanın da dezavantajı yıldızların noktadan ziyade hareketlenip virgül görünümüne dönüşmüş olmasıdır. Bu yüzden 500 sayısını çekim yaptığımız objektifin mm’sine bölüp, çıkan saniye kadar çekim yapmak yıldızları nokta gibi fotoğraflamak için idealdir. Yıldız izleri için kullandığımız düşük iso yerine, bu sefer yüksek bir iso kullanmalıyız. Civar ışık kirliliğine göre 800 ve üzeri iso tercih etmeliyiz.
Her zaman dilediğimiz zifiri karanlıklar bulamıyor, dilediğimiz gibi yıldız izlerini uzatamıyorsak bunun içinde tost tekniğini kullanabiliriz. Bu teknik ardı ardına çekilmiş fotoğrafların edit programı ile birlikte üst üste konması ile oluşuyor. Time lapse kumanda kullanarak Samanyolu fotoğrafı çeker gibi, açık diyafram ve yüksek iso ile (genelde 400 ve 800 tercih ediyorum) hiç ara vermeden 30’ar saniyelik fotoğraflar çekilir. Birleştirmek için internetten kolayca bulabileceğimiz ücretsiz edit programları mevcut.
Yıldız izlerini çektik, samanyolu’nu da çektik peki kayan yıldızları nasıl çekeceğiz? Evet bir çoğumuzun görüp dilek tuttuğu, yıldız kayması diye adlandırdığı aslında boyları 1 mm civarında olan kuyruklu yıldız tozlarının yerden 80 km yukarıda hava ile temas etmesi ile yanıp parlamasıdır. Kimi zaman çok az olsa da bazı tarihlerde de kuyruklu yıldız kalıntıları dünyamızın çok yakınından geçer. Perseid, Leonid, Geminid meteor yağmurları en bilindikler arasındadır. Özellikle 12-13 Ağustos en yoğun olan Perseid meteor yağmurunda saatte 100’e yakın meteor izlemek mümkün. Tabi bunların ışıkları çok az olduğu için hepsinin fotoğrafta çıkmaları zor.
Meteor çekimleri için, meteorların daha fazla olacağı yönü öğrenip kadrajımızı oraya çevirerek tost tekniği kullanmakta fayda var. Hem yüksek iso sayesinde daha az ışıklı olan meteorları yakalamak daha kolay olacak hem de sonrasında tüm fotoğrafları birleştirerek yıldız izi oluşturma imkanımız olacak.
Bunların dışında Canon G7x Mark 2 ile yıldızları fotoğraflamak artık daha kolay. Mekanı bulduktan sonra Canon G7x Mark II’nin çekim ayarını “SCN” ‘ye getirip, dokunmatik ekrandan sahne modunu “Yıldız”, çıkan menüden de “Yıldız izi” seçerek deklanşöre basmak yeterli. Maksimum 120 dakikaya kadar fotoğrafları arka arkaya çekip üst üste birleştiriyor. Ve bu işlemi LCD ekrandan canlı olarak izleyebiliyorsunuz. Benim çektiğim denemelerde 400 iso’da, F 1.8’de 6 saniyede bir pozlama yaparak oldukça iyi ve grensiz bir fotoğraf verdi.
Yıldızları fotoğraflamak biraz sabır gerektiren ama oldukça keyifli çekimlerdir. Fotoğraf çeken herkesin mutlaka denemesini tavsiye ediyorum. Tüm fotoğraf severlere bol yıldızlı fotoğraflar diliyorum.
